In the table below, the regions of dialectal/colloquial forms are marked but this is indicative i.e. they may not occur elsewhere too. For example, a form marked Lewis may also occur on Skye but may not have been recorded in the literature to date.
|   | 
IPA | 
Meaning | 
Colloquial/dialectal variants | 
| agam  | 
/agəm/ | 
at me | 
a'm /am/ (♻️), a'am /a.əm/ (Ag/K), agham /agəm/ (P) | 
|  agam-sa | 
/agəmsə/ | 
at ME | 
agamas /agəməs/ (L/P), a'mas /aməs/ (L), a'msa /amsə/, agham-sa /aɣəmsə/ (P), aghamas /aɣəməs/ (P) | 
| agad | 
/agəd/ | 
at you | 
a'd /ad/ (♻️), a'ad /a.əd/ (Ag/K), aighead /ajəd/ (L), aghad /aɣəd/ (B/R/S) | 
|  agad-sa | 
/agədsə/ | 
at YOU | 
a'dsa /adsə/, aigheadsa /ajədsə/ (L), aghad-sa /aɣədsə/ (P) | 
| aige | 
/ɛgʲə/ | 
at him | 
  | 
|  aige-san | 
/ɛgʲəsən/ | 
at HIM | 
  | 
| aice | 
/ɛçgʲə/ | 
at her | 
  | 
|  aice-se | 
/ɛçgʲəʃə/ | 
at HER | 
  | 
| againn | 
/agɪNʲ/ | 
at us | 
a'ainn /a.ɪNʲ/ (S), a'inn /aNʲ/ (Ag/K), aghainn /aɣɪNʲ/ (P) | 
|  againne | 
/agɪNʲə/ | 
at US | 
  | 
| agaibh | 
/agɪv/ ~ /agu/ | 
at youse | 
a'aibh /a.ɪv/ (K), a'bh /əv/ (K) | 
|  agaibh-se | 
/agɪvʃə/ ~ /aguʃə/ | 
at YOUSE | 
agaibh-sa /agɪsə/ (R) | 
| aca | 
/axgə/ | 
at them | 
  | 
|  aca-san | 
/axgəsən/ | 
at THEM | 
  | 
᚛ Ag Argyll · B Barra · H Harris · IJ Islay/Jura · K Kintyre · L Lewis · M Mull · P Perthshire · R Ross · S Skye · SI Small Isles · Su Sutherland · TC Tiree/Coll · U Uist/Benbecula · ♻️ universally common ᚜
			
		
		Gràmar - mar a dh’obraicheas am facal seo
 Am facal seo gun an alt 
| aig aiseag | 
/ɛgʲ aʃəg/ | 
at a ferry | 
  | 
| aig bòrd | 
/ɛgʲ bɔːRd/ | 
at a table | 
broad b | 
| aig bior | 
/ɛgʲ bir/ | 
at a pin | 
slender b | 
| aig bheach | 
/ɛgʲ bjax/ | 
at a bee | 
slender b, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig chàrn | 
/ɛgʲ kaːRn/ | 
at a cairn | 
broad c | 
| aig chiste | 
/ɛgʲ kʲiʃdʲə/ | 
at a chest | 
slender c | 
| aig dhùn | 
/ɛgʲ duːn/ | 
at a fortress | 
broad d | 
| aig dheoch | 
/ɛgʲ dʲɔx/ | 
at a drink | 
slender d | 
| aig eaglais | 
/ɛgʲ egLəʃ/ | 
at a church | 
  | 
| aig fhuaran | 
/ɛgʲ fuəran/ | 
at a fountain | 
broad f | 
| aig fhiacall | 
/ɛgʲ fiəxgəL/ | 
at a tooth | 
slender f | 
| aig fheòrag | 
/ɛgʲ fjɔːrag/ | 
at a squirrel | 
slender f, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig ghunna | 
/ɛgʲ guNə/ | 
at a gun | 
broad g | 
| aig  ghiomach | 
/ɛgʲ gʲiməx/ | 
at a lobster | 
slender g | 
| aig hama | 
/ɛgʲ hamə/ | 
at a ham | 
broad or slender h | 
| aig ite | 
/ɛgʲ içdʲə/ | 
at a feather | 
  | 
| aig loch | 
/ɛgʲ Lɔx/ | 
at a loch | 
broad l | 
| aig leabaidh | 
/ɛgʲ Lʲebɪ/ | 
at a bed | 
slender l | 
| aig mharag | 
/ɛgʲ marag/ | 
at a pudding | 
broad m | 
| aig mheas | 
/ɛgʲ mes/ | 
at a fruit | 
slender m | 
| aig mheann | 
/ɛgʲ mjãũN/ | 
at a young goat | 
slender m, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig naosg | 
/ɛgʲ Nɯ̃ːsg/ | 
at a snipe | 
broad n | 
| aig neas | 
/ɛgʲ Nʲes/ | 
at a weasel | 
slender n | 
| aig oifis | 
/ɛgʲ ɔfiʃ/ | 
at an office | 
  | 
| aig phasgan | 
/ɛgʲ pasgan/ | 
at a bundle | 
broad p | 
| aig phige | 
/ɛgʲ pigʲə/ | 
at a pitcher | 
slender p | 
| aig pheann | 
/ɛgʲ pjãũN/ | 
at a pen | 
slender p, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig ràmh | 
/ɛgʲ Rãːv/ | 
at an oar | 
broad r | 
| aig rionnag | 
/ɛgʲ RũNag/ | 
at a star | 
slender r | 
| aig shàil | 
/ɛgʲ saːl/ | 
at a heel | 
broad s | 
| aig shimilear | 
/ɛgʲ ʃimilər/ | 
at a chimney | 
slender s | 
| aig shiùcar | 
/ɛgʲ ʃuːxgər/ | 
at sugar | 
slender s, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig tharrag | 
/ɛgʲ taRag/ | 
at a nail | 
broad t | 
| aig theine | 
/ɛgʲ tʲenə/ | 
at a fire | 
slender t | 
| aig thiurr | 
/ɛgʲ tʲuːR/ | 
at a high water mark | 
slender t, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig uinnean | 
/ɛgʲ ɯNʲan/ | 
at an onion | 
  | 
 Am facal seo leis an alt 
| aig an aiseag | 
/ɛgʲ ə Naʃəg/ | 
at the ferry | 
  | 
| aig a' bhòrd | 
/ɛgʲ ə vɔːRd/ | 
at the table | 
broad b | 
| aig a' bhior | 
/ɛgʲ ə vir/ | 
at the pin | 
slender b | 
| aig a' bheach | 
/ɛgʲ ə vjax/ | 
at the bee | 
slender b, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig a' chàrn | 
/ɛgʲ ə xaːRn/ | 
at the cairn | 
broad c | 
| aig a' chiste | 
/ɛgʲ ə çiʃdʲə/ | 
at the chest | 
slender c | 
| aig an dùn | 
/ɛgʲ əN duːn/ | 
at the fortress | 
broad d | 
| aig an deoch | 
/ɛgʲ əNʲ dʲɔx/ | 
at the drink | 
slender d | 
| aig an eaglais | 
/ɛgʲ ə NʲegLəʃ/ | 
at the church | 
  | 
| aig an fhuaran | 
/ɛgʲ ə Nuəran/ | 
at the fountain | 
broad f | 
| aig an fhiacall | 
/ɛgʲ ə NʲiəxgəL/ | 
at the tooth | 
slender f | 
| aig an fheòrag | 
/ɛgʲ ə Nʲɔːrag/ | 
at the squirrel | 
slender f, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig a' ghunna | 
/ɛgʲ ə ɣuNə/ | 
at the gun | 
broad g | 
| aig a' ghiomach | 
/ɛgʲ ə ʝiməx/ | 
at the lobster | 
slender g | 
| aig an hama | 
/ɛgʲ ə hamə/ | 
at the ham | 
broad or slender h | 
| aig an ite | 
/ɛgʲ ə Nʲiçdʲə/ | 
at the feather | 
  | 
| aig an loch | 
/ɛgʲ ə Lɔx/ | 
at the loch | 
broad l | 
| aig an leabaidh | 
/ɛgʲ ə Lʲebɪ/ | 
at the bed | 
slender l | 
| aig a' mharag | 
/ɛgʲ ə varag/ | 
at the pudding | 
broad m | 
| aig a' mheas | 
/ɛgʲ ə ves/ | 
at the fruit | 
slender m | 
| aig a' mheann | 
/ɛgʲ ə vjãũN/ | 
at the young goat | 
slender m, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig an naosg | 
/ɛgʲ ə Nɯ̃ːsg/ | 
at the snipe | 
broad n | 
| aig an neas | 
/ɛgʲ ə Nʲes/ | 
at the weasel | 
slender n | 
| aig an oifis | 
/ɛgʲ ə Nɔfiʃ/ | 
at the office | 
  | 
| aig a' phasgan | 
/ɛgʲ ə fasgan/ | 
at the bundle | 
broad p | 
| aig a' phige | 
/ɛgʲ ə figʲə/ | 
at the pitcher | 
slender p | 
| aig a' pheann | 
/ɛgʲ ə fjãũN/ | 
at the pen | 
slender p, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig an ràmh | 
/ɛgʲ ə rãːv/ | 
at the oar | 
broad r | 
| aig an rionnag | 
/ɛgʲ ə rũNag/ | 
at the star | 
slender r | 
| aig an t-sàil | 
/ɛgʲ əN taːl/ | 
at the heel | 
broad s | 
| aig an t-similear | 
/ɛgʲ əNʲ tʲimilər/ | 
at the chimney | 
slender s | 
| aig an t-siùcar | 
/ɛgʲ əNʲ tʲuːxgər/ | 
at the sugar | 
slender s, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig an tarrag | 
/ɛgʲ əN taRag/ | 
at the nail | 
broad t | 
| aig an teine | 
/ɛgʲ əNʲ tʲenə/ | 
at the fire | 
slender t | 
| aig an tiurr | 
/ɛgʲ əNʲ tʲuːR/ | 
at the high water mark | 
slender t, followed by a back vowel (aː ɔ(ː) o(ː) ɤ(ː) u(ː) ɯ(ː)) | 
| aig an uinnean | 
/ɛgʲ ə NɯNʲan/ | 
at the onion | 
  | 
 
 
 Am facal seo sna dual-chainntean
| An t-Eilean Sgitheanach | 
// | 
  | 
| Arainn | 
// | 
  | 
| Barraigh | 
// | 
  | 
| Beinn na Faoghla | 
// | 
  | 
| Cataibh an Ear | 
// | 
  | 
| Cinn Tìre | 
// | 
  | 
| Diùra | 
// | 
  | 
| Earra Ghàidheal | 
// | 
  | 
| Ìle | 
// | 
  | 
| Leòdhas | 
// | 
  | 
| Muile | 
// | 
  | 
| Na Hearadh | 
// | 
  | 
| Na h-Eileanan an Iar | 
// | 
  | 
| Peairt an Ear | 
// | 
  | 
| (Reachra) | 
// | 
  | 
| Ros an Iar | 
// | 
  | 
| Tiriodh | 
// | 
  | 
| Uibhist a Deas | 
// | 
  | 
| Uibhist a Tuath | 
// | 
  | 
 
 Eachdraidh an fhacail
 Bhon t-Seann Ghàidhlig xx. E fhèin bhon Phroto-cheiltis  *xx, bhon Innd-eòrpais *xx 'xx'. Tha an dearbh fhreumh aig na faclan a leanas:
| Gaeilge | 
  | 
// | 
  | 
| Gaelg | 
  | 
// | 
  | 
| Cuimris | 
  | 
// | 
  | 
| Còrnais | 
  | 
// | 
  | 
| Breatanais | 
  | 
// | 
  | 
| Fraingis | 
  | 
// | 
  | 
| Spàinnis | 
  | 
// | 
  | 
| Eadailtis | 
  | 
// | 
  | 
| Laideann | 
  | 
// | 
  | 
| Albais | 
  | 
// | 
  | 
| Beurla | 
  | 
// | 
  | 
| Gearmailtis | 
  | 
// | 
  |